Giá Trị Lời Nói

CHÚ BÉ VÀ CÂY TÁO

Chuyện xưa kể rằng có một cây táo thật to, mỗi ngày đều có một chú bé đến đây chơi mỗi ngày. Nó ngồi nghỉ ngơi ở dưới gốc cây mỗi khi trời nắng gắt và nó rất thích thú khi được trèo lên cây thưởng thức các trái táo xanh thơm ngon đáo để. Nó luôn quấn quít bên cây táo mà cảm thấy sung sướng và hạnh phúc. Nó lúc nào cũng yêu mến cây táo, riêng cây táo cũng yêu thương cậu bé không gì có thể sánh bằng. Rồi thời gian cứ trôi theo ngày tháng, chú bé lớn dần nên không còn đến chơi với cây táo mỗi ngày nữa.

Tưởng chú bé biệt tăm biệt tích luôn rồi chứ, nhưng không ngờ một ngày nọ chú bé xuất hiện với vẻ mặt u sầu. Cây táo reo lên, này chú bé hãy đến chơi với ta. Cháu bây giờ chẳng thích vui đùa bên gốc cây nữa vì cháu không còn trẻ con như ngày xưa, cháu chỉ thích đồ chơi thôi và cháu muốn có tiền để mua chúng mà vui chơi thỏa thích.

Nghe chú bé nói vậy cây táo ngập ngừng một giây lâu rồi nói, rất tiếc ta chẳng có tiền để giúp cho chú thỏa mãn sự vui chơi của mình. Nhưng, ta có nhiều trái táo chú có thể hái đem đi bán, rồi chú sẽ có tiền để mua đồ chơi.

Chú bé mừng quá, nó hái sạch hết táo trên cây rồi vui mừng bỏ đi, để lại cây táo già một mình buồn bã đang trông chờ mong ngóng một ngày nào đó, chú bé sẽ quay trở lại.

Rồi thời gian trôi qua chú bé bây giờ đã lớn khôn trở thành một chàng trai và chàng trai ấy quay trở lại làm cho cây táo vui mừng quá đổi. Này chú bé hãy đến chơi với ta, lâu nay ta vẫn thương nhớ và mong chờ cháu.

Dạ không, thưa bác cháu bây giờ không còn thời gian để chơi nữa, bây giờ cháu còn phải làm việc để nuôi sống gia đình. Gia đình cháu đang cần một ngôi nhà để ở mà cùng nhau xây đắp tình yêu thương, bác có thể giúp gì được cho cháu?

Cây táo nghe xong trong lòng buồn bã vô cùng, mới nói rằng ta xin lỗi cháu vì ta không có nhà, nhưng cháu có thể chặt hết các cành cây của ta để làm nhà. Một lần nữa chú bé mừng quýnh lên và nhanh chóng chặt hết các cành cây rồi ra đi không một lời từ giã. Cây táo càng cảm thấy u sầu hơn vì mình cô đơn và buồn tủi làm sao đâu.

Thế rồi một buổi trưa hè nóng nực cây táo đang phơi mình giữa trời đất bao la, chàng trai ấy bổng nhiên quay trở lại với dáng vấp là một người có tuổi. Cây táo lúc này vô cùng vui sướng vội vã mời chàng trai hãy đến chơi với ta trong những tháng ngày còn lại.

Ồ, không thể được bác ạ, cháu bây giờ đang lo lắng và buồn phiền vì cảm thấy mình sắp già đi. Lúc này cháu chỉ muốn có một chiếc thuyền để vui thú sông hồ mà quên đi những tháng ngày mệt mỏi đã qua. Bác có thể giúp thêm cho cháu một chiếc thuyền được không?

Cây táo bảo rằng ta làm gì có thuyền để giúp cho cháu, ta chỉ còn thân cây già nua này cháu hãy đốn và cưa ra làm thuyền đi, để chu du miền hoa thơm cỏ lạ mà tìm sự an nhàn và thanh thản. Chàng trai nhanh chóng đốn cây làm thuyền và ra đi biền biệt không hẹn ngày về.

Nhưng rồi một thời gian sau chàng trai ấy là một người đứng tuổi lại trở về, chưa kịp thưa hỏi cây táo đã vội vàng nói ta bây giờ chẳng còn gì để cho cháu nữa. Ta giờ đây không còn táo để cho con dùng. Ta chẳng còn cành để cho con leo trèo vui chơi thỏa thích. Nhưng bây giờ cháu đã quá già đâu còn đủ sức để leo trèo. Ta bây giờ chẳng còn gì để giúp cho con nữa, cái duy nhất còn lại của đời ta là bộ rễ nhưng nó đã chết dần mòn theo năm tháng, cây táo nói xong mà cảm thấy ray rức trong lòng. Bây giờ cháu chẳng cần gì nhiều nữa đâu, cháu chỉ cần có một chỗ yên tỉnh để nghỉ ngơi. Cháu đã quá mệt mỏi sau những năm tháng đua chen giành giựt trong cuộc sống.

À! Thì ra là như thế, ta chỉ còn gốc gây già cỗi này để làm chỗ cho con nương tựa và nghỉ ngơi. Vậy con hãy mau đến với ta. Chàng trai ngồi xuống và cây táo mừng đến nỗi mà hai hàng giọt lệ lăn tròn trên khóe mắt.

Qua câu chuyện ngụ ngôn về cây táo đã nói lên hình ảnh sự yêu thương bao bọc chở che của cha mẹ đối với con cái. Tôi và các em ai cũng từ cha mẹ mà được sinh ra, cây táo chính là cha mẹ của chúng ta. Giai đoạn một khi còn nằm trong bụng mẹ xuyên suốt 280 ngày, ta sống an nhàn trong cung điện của mẹ, ta khỏi phải làm gì hết mà được làm vua thật là sướng ghê, vì mọi cái đã có mẹ lo. Giai đoạn hai đến khi em mở mắt chào đời thì đã có mẹ mớm cho dòng sữa ngọt và được cha mẹ lo lắng yêu thương chịu chuộng hun hít ẳm bồng để em mau biết lật, biết bò, mà lớn lên theo ngày tháng. Rồi em biết đi, biết đòi ăn, biết nhõng nhẽo, biết nũng nịu, biết giận hờn để đòi cho được các món đồ chơi mà em ưa thích. Lúc này thì các em đâu thích quấn qúit bên cha mẹ mà chỉ thích đồ chơi mà thôi, nếu cha mẹ có tiền thì mua cho các em dễ dàng, bằng ngược lại phải cắn răng chịu đựng thắt lưng buộc bụng mới dám mua những món đồ chơi cho các em. Đâu phải mua đồ chơi cho các em là xong đâu, sắm sửa quần áo giày dép sách vở cặp học để cho các em đến trường. Giai đoạn ba các em đi trường học, cha mẹ thì đi trường đời vất vả một nắng hai sương để các em có đủ khả năng học tập tốt. Cha mẹ phải lo cơm áo gạo tiền, vật lộn với cuộc sống để lo cho các em được học đến nơi, đến chốn, khi lớn lên có được nghề nghiệp ổn định mà nuôi sống gia đình và dấn thân phục vụ lợi ích xã hội. Nhưng xây dựng hạnh phúc gia đình để bảo vệ giống nòi nhân loại, duy trì hạnh phúc tình yêu nam nữ không phải là chuyện đơn giản và dễ dàng vì lúc này gánh nặng bắt đầu quằng lên hai vai em, em sẽ tất bật lăng xăng suốt cả ngày để tạo ra đồng tiền nuôi sống bản thân và gia đình. Cho đến khi con cái khôn lớn và trưởng thành thì các em đã già nua và mệt mỏi. Bấy giờ trong tâm em khởi lên suy nghĩ muốn tách ra khỏi đời sống gia đình để mà du lịch đó đây tìm sự thanh thản và bình an của tâm hồn. Nhưng rồi tất cả sự mong muốn đó cũng không giải quyết được mọi việc như ý muốn của mình nên càng làm thêm cho chúng ta mệt mỏi phiền muộn để rồi cuối cùng ta muốn tìm một chỗ yên tỉnh để nghỉ ngơi. Cả một đời chúng ta sống bôn ba ngược xuôi làm đủ thứ việc hết lo cho con lại lo cho cháu cứ thế mà không có ngày ngơi nghỉ. Đến khi già yếu bệnh hoạn cũng chẳng có thời gian để nghỉ ngơi cứ hồi tưởng về quá khứ mà tiếc nuối rồi ôm phiền muộn vào lòng. Già thì mắt mờ tai điếc bệnh tật ốm đau làm cho thân thể đau nhất khó chịu vô cùng, nên dễ sinh tật nóng nảy giận hờn con cháu. Lúc này muốn tìm một chỗ nghỉ ngơi để an phận tuổi già, đến đây ta mới thấy cha mẹ già 100 tuổi còn thương con 80, nên cây táo mới nói với chàng trai ta bây giờ chỉ còn lại gốc cây già nua, ngươi hãy ngồi tựa lưng để nghỉ ngơi. Công ơn của cha mẹ và tình yêu thương con bao la hơn biển cả, cao ngất tận trời xanh, vậy mà cha mẹ nào có kể công gì đâu. Làm con phải biết hiếu thảo cung kính dưỡng nuôi giúp cho cha mẹ an vui khi tuổi già.

HÃY NÊNNÓI LỜI THÀNH THẬT

Có một chú bé nhờ sống thành thật mà sau này được làm hoàng tử và kế thừa ngôi vua. Sống trên đời này ít có người dám nhìn nhận sự thật và nói lên sự thật, chính vì thế mà chúng ta sống với nhau bằng hình thức giả dối bên ngoài nhiều hơn, cho nên rất khó tìm một người sống chân thật hoàn toàn. Ngày xửa, ngày xưa có một ông vua sống rất nhân từ và đạo đức, chỉ cưới một hoàng hậu ngoài ra chẳng có thê thiếp gì cả. Trời xuôi đất khiến thế nào mà hai người chẳng sinh được chàng trai nào, mà chỉ có một cô công chúa duy nhất. Hai người mới bàn cùng nhau tìm cách kén chọn hoàng tử tương lai trong lứa tuổi còn đi học tuổi từ 12 đến 18 tuổi để tương xứng với đứa con gái của mình. Vì tuổi này nếu các em có nhận thức sáng suốt, biết sống chân thật, biết tiếp thu tinh ba của cuộc sống và sau khi lớn lên thì khả dĩ mới giúp dân chúng sống an vui hạnh phúc, an lạc và thái bình. Thay vì, theo tập tục cha truyền con nối hoặc truyền cho người thân thuộc, ông vua này lại mở một chính sách mới chọn người hiền tài theo tinh thần dân chủ. Các thí sinh được quyền ứng cử là các em học sinh, sau khi chính thức vượt qua các vòng khảo hạch đầu tiên về các tiêu chuẩn đã được chọn lựa kỹ càng. Tuyển sinh được vào vòng chung kết mỗi em sẽ được trực tiếp nhà vua trao cho những hạt giống hoa, nếu em nào đến ngày chấm điểm có được một chậu hoa tuyệt đẹp thì sẽ được tuyển chọn làm hoàng tử và được kế thừa ngôi vị sau này làm vua.

Thế là khắp cả đất nước được truyền tin rất nhanh, ai muốn thi làm hoàng tử ngay bây giờ nhanh chân đến để nhận hạt giống hoa hồng tượng trưng cho tình yêu. Nếu chú bé nào chăm sóc để có môt chậu hoa đẹp dâng lên cho đức vua và hoàng hậu thì sẽ được chọn làm hoàng tử. Phải nói thật là từ xưa đến nay chưa có một cuộc thi nào đặc biệt như thế này, chỉ đơn giản là làm sao có được một chậu hoa thật đẹp mà chính tay nhà vua trao cho hạt giống.

Thời gian trôi qua thật nhanh khiến ngày hội thưởng thức hoa đẹp đã đến, ai sẽ là vị hoàng tử trong nay mai đây. Thật là tuyệt đẹp làm sao đâu, chậu hoa nào cũng xinh tươi đẹp đẽ hết chỗ chê làm cho ban giám khảo khó mà chọn lựa, chưa bao giờ mọi người được thưởng thức những vẻ đẹp của hoa như hiện giờ, ai cũng trầm trồ tắc lưỡi khen ngợi. Ban giám khảo khó lòng mà chọn ra chậu hoa nào đẹp nhất, vì mỗi chậu đều có nét đẹp riêng của nó, gia đình nào cũng hy vọng con mình sẽ là hoàng tử tương lai. Đúng là hội thi hoa đẹp chưa từng có từ trước đến nay, nhân ngày này các mỹ nữ giai nhân được dịp đến kinh thành để thướng thức sắc màu rực rỡ của hoa. Ai cũng cảm thấy vui trong lòng mà nô nức háo hức trông chờ kết quả, chỉ riêng nhà vua và hoàng hậu nét mặt không được vui cho lắm, hình như có gì uẩn khúc bên trong. Thời gian công bố kết quả đã gần kề chỉ còn vài phút nữa thôi, các thiếu nữ xinh đẹp sẽ biết ai là hoàng tử. Trong bầu không khí trang nghiêm lạ thường, thời gian như muốn đứng lại để kéo dài thêm cuộc thi. Bổng có một chú bé trạc độ mười hai tuổi trên tay ôm chậu đất không chạy nhanh vào, khóc mếu máu quỳ xuống bạch đức vua rằng. Con vâng lệnh nhà vua nhận hạt giống về rồi mua một chậu rồng thật đẹp, lựa thứ đất tốt nhất và loại phân hoai nhất mà đặt hạt giống vào, mỗi ngày con siêng năng tinh cần tưới tẳm và chăm sóc, nhưng chỉ lên toàn là cỏ dại không, chú bé vừa nói vừa khóc hu!hu! Lúc này sấm chớp bắt đầu nổ rang rầm như đang báo hiệu một tin tức gì đặc biệt lắm, thiệt trời không hại người chân thật. Nhà vua mừng quá mới tuyên bố rằng đứa bé này chính là vị hoàng tử, làm cho tất cả ban giám khảo và hết thảy mọi người đều giật mình vì lời tuyên bố đó. Đố ai biết có gì mờ ám bên trong, không lẽ ông vua bị bệnh tâm thần hay sao? Hội thi hoa đẹp để kén chọn hoàng tử trước lời tuyên bố của vua làm cho mọi người ngạc nhiên, đồng la ó lên phản đối thái độ độc tôn của nhà vua tại sao có chuyện lạ lùng đến như thế. Lúc này vua mới từ tốn trả lời, ta mở hội thi hoa đẹp là cố ý chọn người biết sống thành thật và không bao giờ biết gian dối một ai để sau này giúp dân chúng an cư lạc nghiệp trên tinh thần thương yêu đòan kết giúp đỡ lẫn nhau. Xin thưa với tất cả liệt vị khách quý cùng tất cả bà con cô bác gần xa, những chậu hoa đẹp này là từ sự gian dối của các thí sinh, nói đến đây nhà vua bổng dưng dừng lại để chờ sự phản kháng của mọi người ra sao? Không khí hội hoa bây giờ có khác, tất cả đều trở về sự im lặng để lắng nghe nhà vua giải thích. Hạt giống mà ta trao cho các thí sinh, ta đều luộc chín hết thì làm gì có những chậu hoa đẹp như thế này. Tất cả thí sinh đều giả dối, riêng chú bé này là người biết sống thành thật nên xứng đáng được ta chọn làm hoàng tử và ta sẽ nhường ngôi vua lại để lên làm thái thượng hoàng, một buổi làm việc, một buổi nghiên cứu lời Bụt dạy để mà tu học trong quảng đời còn lại.

Thành thật là một đức tính tốt đẹp được thể hiện nhân cách sống của chính mình, bao giờ cũng đem lại cho người niềm vui vô hạn. Những lời nói thành thực là chất liệu của sự thật thà chất phát không làm cho chúng ta tốn kém tiền bạc hay hao tổn sức lực, nhưng nó đem lại nhiều ích lợi và làm cho người nghe được an ủi, khích lệ và làm cho tình thân giữa ta với người khác được thêm thắm thiết đậm đà. Thuốc đắng dã tật người thật mất lòng. Mặt khác, ở đời có những lời nói khó nghe, làm mất lòng ta của những người thẳng tính nhưng họ chỉ có ý tốt là muốn ta sửa sai, thấy được lỗi lầm của mình, điều đó chân thành và đáng quý biết bao, đó là những “lời thật mất lòng”. Tuy thế, có những lời ngọt ngào, êm tai, rất được lòng ta, nhưng đó là những lời dối trá, xu nịnh, không hề tạo cho ta một điều tốt nào cả, đấy là những “lời ngọt mật chết ruồi” của những kẻ xảo quyệt, gian ngoa. Thế nên, trong lời nói cần có sự chân thành, không vị kỷ, không vụ lợi thì mới đạt được thành công trong giao tiếp. Vì thế, mỗi ngày được sống, ta hãy biết chọn những lời hay ý đẹp mà nói, phù hợp với những đạo lý làm người, hướng tới ý nghĩa cao đẹp của lời nói để làm phong phú thêm nét đẹp văn hóa của nhân loại. Để đạt được những tình cảm trong lời ăn tiếng nói, ta cần phải biết kiềm chế những cảm xúc tiêu cực như nóng nảy, giận dữ, quát mắng, nhất là với những người thân yêu của chúng ta. Và một điều rất quan trọng nữa là ta nên suy nghĩ thật cẩn thận trước khi nói ra điều mình nghĩ, xem điều đó có phù hợp với hoàn cảnh lúc ấy hay không để tránh làm tổn thương người khác, bằng phương châm:

“uốn lưỡi bảy lần trước khi nói.”

Dĩ nhiên, chúng ta không nên nói với nhau những lời giả dối. Trái lại, chúng ta cần nói lời thành thật với nhau bằng trái tim hiểu biết và yêu thương. Người sống trung thực là người luôn biết tôn trọng sự thật, tôn trọng lẽ phải sống ngay thẳng, thật thà và can đảm nhận lỗi khi mình mắc phải khuyết điểm mà cố gắng sửa sai. Sống trung thực giúp ta nâng cao phẩm giá , làm lành mạnh các mối quan hệ xã hội và sẽ được mọi người tin yêu, kính trọng. Do đó, cây ngay không sợ chết đứng, người thật không sợ mích lòng. Một lời nói thiếu suy nghĩ được sánh ví như đổ thêm dầu vào lửa, làm bừng lên sự tức giận, thiêu hủy hết tình nghĩa anh em. Hơn nữa, trong cuộc sống của chúng ta mỗi người mỗi tính nết, mỗi người một kiểu sống, mỗi người đều có cách nói khác nhau nên khó có thể tránh được hết những va chạm, những bực bội, những phiền muộn khổ đau. Nhiều khi chính chúng ta lại là những người gây ra những đau khổ, phiền muộn cho người khác chỉ bằng những lời nói thiếu cân nhắc trước sau. Đôi lúc chúng ta chỉ muốn nói cho sướng cái miệng của mình, nhưng lại không để ý đến nỗi đau của người khác, vì những lời đinh tai điếc óc của ta vừa mới thốt ra. Do đó, nở nụ cười trên môi là điều cần thiết trong cuộc sống, nó luôn đem lại niềm vui cho nhiều người. Dựa vào lời nói cách thức diễn tả của ngườikhác, ta có thể biết được phần nào tâm tư của họ đang muốn gì. Được yêu mến và kính trọng hay bị khinh bỉ và ghét bỏ, một phần lớn là do cái lưỡi và lời nói của chúng ta. Như thế, cái lưỡi đã đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành uy tín và giá trị của mỗi người, như một câu danh ngôn đã dạy:

 “ Lưỡi người khôn ngoan làm nên sự sống,
 còn miệng kẻ ngu gây thù chuốc oán.”

Do đó, ta cần phải biết đắn đo cân nhắc trong cách ăn nói của mình để tránh đi những hiểu lầm đáng tiếc, mà làm đau khổ cho người khác. Chúng ta sử dụng lời nói như là một phương tiện để nối kết yêu thương, giúp chúng ta cảm thông và xích lại gần nhau hơn “vui lòng khách đến vừa lòng khách đi” là vậy. Ý thức được tầm quan trọng của lời nói, chúng ta hãy nên nói lời thành thật và lời nói ấy bao giờ cũng được các bậc hiền Thánh khen ngợi.

Sở dĩ con người khác với con vật ở chỗ con người biết sử dụng lời nói làm phương tiện giao tiếp với người khác, bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc của mình. Và câu chuyện trên là một chứng minh thiết thực trong cuộc sống mà các em cần phải cố gắng học hỏi và bắt chước làm theo. Như chúng ta đã thấy chú bé kia nhờ biết sống thành thật không gian dối mà dám can đảm ôm chậu đất không đến để trình bày sự thật.Ở đời hay không tham muốn quyền cao chức trọng nhất là hội thi mục đích để kén chọn hoàng tử, đó là điều mơ ước cao nhất của mọi người trong cuộc sống. Vừa có vợ đẹp, vừa là vị vua trong tương lai ai mà không ham thích. Chính vì lòng tham muốn đó nên các thí sinh đều phải gian dối để có những chậu hoa đẹp. Ông vua này đang chọn người hiền tài đạo đức để kế thừa mai sau, đó là cách duy nhất để tìm được người như ý muốn. Cho nên sống thành thật là một đức tính cao quý không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Kính mong rằng mọi người hãy nên sống thành thật với nhau, từ người lãnh đạo đất nước cho đến thứ dân bần cùng ai cũng ý thức được như thế, vì thế gian này sẽ là thiên đường của hạnh phúc đâu còn ai gian dối lừa gạt nhau, do đó sống với nhau bằng trái tim yêu thương và hiểu biết.