Thuyết Bốn Ðế – Phần III

B.3 CÁC ĐOẠN TRÍCH DẪN KINH ĐIỂN VỀ BỐN ĐẾ

(liên hệ tới chân lý về sự khổ)

Khi Phật sắp nhập Niết bàn, Phật đã nhắc lại thuyết bốn đế:

“Này các Tỷ Kheo, đối với thuyết bốn đế, có điều gì nghi hoặc thì mau mau hỏi đi, đừng để còn nghi hoặc mà không gạn hỏi… Lúc bấy giờ Thế Tôn hỏi lại ba lần mà không ai nói cả. Vì sao như vậy? Là vì trong Tăng chúng không còn ai nghi hoặc về thuyết bốn đề nữa. Khi ấy, Tôn giả A nâu Lâu Ðà (Anurrudha), quan sát tâm tư trong chúng, thấy như vậy bèn bạch Phật rằng: Bạch Thế Tôn, mặt trăng có thể nóng lên, mặt trời có thể lạnh đi, còn Thế Tôn giảng bốn Chân lý thì không bao giờ đổi khác được, Thế Tôn nói chơn lý về sự khổ thì thực là khổ, khổ không thể biến thành vui được. Tập đế là nhân của khổ, không thể có nhân khác. Nếu khổ diệt tức là nhân diệt. Nhân diệt cho nên quả diệt. Ðạo diệt khổ là đạo chân chính. Không còn có đạo khác. Bạch Thế Tôn, trong Tăng chúng, tâm tư đối với bốn đế đã quyết định, không còn nghi hoặc điều gì nữa.”

(Kinh Di giáo bản dịch của Cưu Ma La Thập)

Trích kinh Hỏa Dụ:

(Phật nói mọi sự vật trong thế gian đều như bốc lửa).

“Thời bấy giờ, đức Thế Tôn sau khi ở lại Uruvela một thời gian đủ thỏa thích bèn lên dường đi Gaya (Già da). Ði theo Phật, có một nghìn Tỷ Kheo, trước đây vốn là du sĩ ngoại đạo bện tóc, theo Kỳ Na giáo. Sau khi đến Tinh Xá Tượng Ðầu (Gaya head), Phật nói với đại chúng Tỷ Kheo rằng: Này các Tỷ Kheo! Tất cả trong thế gian đều đang bốc cháy! Này các Tỷ Kheo, con mắt đang bốc cháy, nhãn thức đang bốc cháy, sắc cảnh mà nhãn thức nắm bắt đang bốc cháy, tất cả mọi cảm thọ do thấy sắc khởi lên, dù vui hay buồn, hay không vui không buồn, đều đang bốc cháy. Chúng bốc cháy như thế nào? Chúng bốc cháy do lửa tham, lửa sân, lửa si và cùng với sanh, già, bịnh, chết, ưu, bi, khổ, não, đồng thời bốc cháy…

(Ðối với tai, mũi, lưỡi, thân, Phật cũng phân tích như vậy và Phật tiếp lời)…

Và vị đệ tử có chánh kiến như vậy, bèn sanh tâm nhàm chán đối với mắt, sắc pháp, nhãn thức, mọi cảm thọ sanh ra từ nhãn thức, sanh tâm nhàm chán đối với tai, âm thanh, nhĩ thức, với mũi, mùi vị, tị thức… nhờ nhàm chán mà vị đệ tử đoạn trừ được tham dục, đạt được tự do và giải thoát…”

Trích kinh Lăng Nghiêm:

Một đoạn trong kinh Lăng Nghiêm, dẫn lời của vua Ba Tư Nặc (Pasenadi):

“Bạch Thế Tôn, con xưa còn nhỏ, da dẻ mượt mà, lúc lớn lên huyết khí sung mãn, mà nay đã già trở thành suy yếu, thân hình khô héo tiều tụy, tinh thần u ám, tóc bạc da nhăn, chắc là… không còn thọ được bao lâu nữa. Làm sao có thể so sánh dược với thời trai tráng? Sự thay đổi là dần dần, thực ra con không thể nào cảm giác được, mùa qua tháng lại, dẫn tới tình trạng ngày nay. Cớ vì sao? Năm con hai mươi tuổi, tuy gọi là còn nhỏ, nhưng dung nhan đã có già đi so với hồi 10 tuổi, đến năm 30 tuổi lại già đi so với tuổi 20. Năm nay, con sáu mươi tuổi, nếu ngó lại cách đây 10 năm thì lúc đó con còn cường tráng. Bạch Thế Tôn, con thấy sự thay đổi không chỉ hạn chế trong 10 năm. Nếu suy nghĩ kỹ, thì sự thay đổi không phải hạn chế trong một kỷ hay hai kỷ, mà sự thay đổi đó diễn ra hàng năm, mà không phải từng năm mà từng tháng đã có thay đổi. Mà không phải từng tháng có thay đổi, mà là từng ngày. Thậm chí nếu xét kỹ, thì sự thay đổi đó chưa từng nghỉ dừng, dù là trong từng sát na, trong từng niệm. Vì vậy con biết thân của con, cuối cùng sẽ phải biến diệt !…”

Trích Kinh Niết Bàn:

Kinh Niết Bàn có đoạn nói lên đặc điểm của nhân sanh, vui và buồn, lạc và khổ đi kèm với nhau như bóng với hình:

“Có hai chị em, người chị cực kỳ xinh đẹp, dễ thương, đi dến đâu cũng đem lại sự phát đạt, phồn vinh giàu có, và được mọi người hoan nghinh, tiếp đón, giữ lại không cho đi nơi khác. Nhưng người em, thì trái lại cực kỳ xấu xí, đi đến đâu cũng gieo rắc tai họa, sự phá sản và tử vong, cho nên mọi người đều ghét bỏ, cự tuyệt không cho đến. Nhưng người chị nói : “Tôi và em tôi, đi đâu cùng đi với nhau, không bao giờ rời xa nhau”…..

Ở đâu tôi cũng làm diều lành, em tôi thì làm điều ác, tôi đem lại niềm vui, em tôi thì gây đau khổ. Mọi người nếu yêu tôi, thì cũng phải đừng ghét em tôi….

Nhân sinh là như vậy. Có vui có buồn, có sướng có khổ, có vinh có nhục. Cho nên, Phật dạy rằng, trong thế gian này, con người không thể hưởng được niềm vui thường tại, không thể có tự ngã biệt lập không thể có dung sắc đẹp mãi mãi không bị tàn phai. Vì chúng sinh si mê cho nên lấy buồn làm vui, lấy cái vô ngã làm ngã, lấy vô thường làm thường, lấy cái không thanh tịnh làm thanh tịnh, Phật gọi đó là thấy điên đảo.”

Có lần, Phật dạy các đệ tử:

“Này các Tỷ Kheo! Các người hãy nghĩ xem, nước trong bốn biển là nhiều, hay là từ vô thỉ đến nay, lăn lộn mãi trong vòng sanh tử, nước mắt của các người đổ xuống trong ngày tháng đêm dài là nhiều? Này các Tỷ Kheo! Các người trong một thời gian dài, đã biết bao lần, các người chịu đựng nỗi thống khổ mất cha, mất mẹ, đã bao lần các người chịu nỗi thống khổ mất con, mất anh em, mất chị em. Ðã biết bao lần, chịu nỗi thống khổ mất tài sản, nỗi thống khổ bịnh tật triền miên. Biết bao lần, các người phải chịu nỗi thống khổ xa người mình yêu, gần người mình ghét. Ðúng như vậy một điểm cũng không sai, đã bao nhiêu lần, các người đã chịu những nổi thống khổ như vậy mà phải khóc và chảy nước mắt. Lượng nước mắt đổ ra thực là nhiều hơn nước của bốn biển cộng lại. Này các Tỷ Kheo trong một thời gian dài, các người đã chịu đựng những nỗi thống khổ, sầu bi, khổ não, như vậy, chịu đựng bao nhiêu bất hạnh, bao nhiêu đã kích, bao nhiêu dày vò… thây xác, xương cốt các người lấp đầy mồ mả. Các người chịu khổ như vậy đã đủ lắm rồi. Ðã đến lúc, các người nhàm chán thế gian này, đã đến lúc các người phải nổ lực thoát khỏi nỗi khổ của sanh tử….

Minh Chi – Cư sĩ Mỹ Hồ sưu tầm và đánh máy

http://www.buddhismtoday