Có thể nói Việt Nam được coi là nước có nhiều lễ hội truyền thống nhất. Các lễ hội truyền thống tại Việt Nam diễn ra quanh năm, mang nhiều nét văn hóa đặc trưng của địa phương và quốc gia.
Từ đó khi ra hải ngoại người Việt Nam đã mang theo những lễ hội truyền thống được gọi là hình ảnh thu nhỏ của nền văn hóa dân gian (từ tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục, tập quán dân gian, truyền thuyết).
Nhân dịp lễ hội Vu Lan đang được tổ chức khắp nơi trên các tiểu bang nước Úc nói chung và các quốc gia khác, kính xin được trình bày những điều hiểu biết và sưu tầm về truyền thống và các lễ hội dân gian để cùng nhau chia sẻ chút ít về đời sống văn hóa của cộng đồng dân tộc.
Truyền thống là những giá trị văn hóa, phong tục tập quán được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, trong khi nghi lễ là những hành động, cử chỉ mang tính biểu tượng nhằm biểu hiện lòng thành kính, tôn trọng và kỷ niệm các sự kiện quan trọng trong đời sống cộng đồng. Nghi lễ thường là một phần của lễ hội truyền thống, góp phần củng cố ý thức về cội nguồn, sự gắn kết cộng đồng và nét đẹp văn hóa.
Trong khi Nghi lễ là biểu hiện của truyền thống: Nghi lễ thường diễn ra trong các lễ hội truyền thống, để biểu đạt sự tôn kính và trở thành một bộ phận quan trọng của đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng.
Theo cách thức cộng đồng thực hành và gìn giữ các giá trị truyền thống, giúp chúng tồn tại và phát triển qua các thế hệ. nghi lễ truyền thống ngày càng đóng vai trò quan trọng, nhất là việc tuyên truyền, giáo dục để giúp thế hệ trẻ hiểu thêm về các tinh hoa của dân tộc.
Trong khi đó Lễ hội là sự kết nối truyền thống và nghi lễ: là dịp để con người thực hành các nghi lễ, vừa để tưởng nhớ cội nguồn, vừa để gắn kết cộng đồng, từ đó củng cố ý thức về truyền thống dân tộc. Lễ hội chính là sự kết tinh của một quá trình tiếp biến văn hóa lâu dài, bền bỉ. Qua hình ảnh lễ hội sẽ nhìn thấy ước mơ, nguyện vọng của cả một cộng đồng hướng về những điều tốt đẹp
Lễ hội là sự cộng hưởng các giá trị về mặt lịch sử, phong tục, văn chương, nghệ thuật, là bảo tàng sống về các giá trị tinh thần, dân chủ, nhân văn đã được kết tinh trong suốt chiều dài lịch sử. Đó là sự thỏa mãn các nhu cầu về tín ngưỡng, tâm linh, về giải trí. Đó là nhu cầu giao lưu, học hỏi, là sự đoàn kết.
Đặc biệt nhất lễ hội Vu Lan lại là một truyền thống dân gian của Việt Nam, kết hợp với ý nghĩa quan trọng trong đạo Phật.
Lễ Vu Lan bắt nguồn từ giáo lý của đạo Phật, với ngày rằm tháng Bảy âm lịch , kể về cuộc đời của Tôn giả Mục Kiền Liên – một trong mười đại đệ tử của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni.
Tương truyền, Mục Kiền Liên đã dùng thần thông để tìm mẹ sau khi bà qua đời và phát hiện bà đang chịu khổ trong cõi ngạ quỷ. Đau lòng trước cảnh tượng này, Mục Kiền Liên đã cầu xin Đức Phật chỉ dạy cách cứu mẹ.
Đức Phật đã khuyên Mục Kiền Liên nên nhờ sự trợ giúp của chư Tăng bằng cách cúng dường thức ăn và vật dụng cho các vị trong ngày rằm tháng bảy âm lịch – thời điểm chư Tăng vừa kết thúc mùa an cư kiết hạ. Nhờ công đức này, mẹ của Mục Kiền Liên đã được giải thoát khỏi cõi ngạ quỷ.
Từ đó, ngày rằm tháng bảy âm lịch trở thành ngày lễ Vu Lan, còn được gọi là lễ Báo hiếu hay lễ Xá tội vong nhân trong Phật giáo.
Lễ này không chỉ là ngày tôn giáo mà còn là một lễ hội văn hóa lớn, hướng con người đến đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, bày tỏ lòng hiếu thảo và biết ơn cha mẹ, tổ tiên. Qua các nghi thức cúng lễ, mọi người có cơ hội để suy ngẫm về giá trị của gia đình, lòng hiếu thảo và sự kết nối giữa các thế hệ. Đồng thời, Lễ Vu Lan cũng mang trong mình những ý nghĩa xã hội sâu sắc, khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động từ thiện, giúp đỡ những người kém may mắn. Với những giá trị tâm linh, văn hóa và xã hội mà nó mang lại, lễ Vu Lan không chỉ là một nghi thức tôn giáo mà đã trở thành một lễ hội văn hóa dân gian quan trọng, ăn sâu vào đời sống tinh thần và văn hóa của người Việt và thật sự là một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Việt Nam.
Với ý nghĩa cốt lõi của Lễ Hội Vu Lan: “Báo hiếu cha mẹ và tổ tiên”, là dịp để con cháu thể hiện lòng biết ơn công ơn sinh thành, nuôi dưỡng của cha mẹ, ông bà.
Ngoài ra Lễ Vu Lan còn là thời điểm để cầu nguyện và tưởng nhớ những người đã mất, đặc biệt là những vong hồn không nơi nương tựa.
Như vậy ,có phải lễ hội Vu Lan thực sự là phương thức giáo dục hiệu quả, nơi trao truyền, tỏa sáng những giá trị văn hóa tốt đẹp giúp gìn giữ và phát huy đạo lý “uống nước nhớ nguồn” cho các thế hệ mai sau, tôn vinh đạo Hiếu kính và tri ân công ơn lòng hy sinh và dưỡng dục của các hai đấng sinh thành.?—-câu trả lời chắc chắn đã được chúng ta thầm nhận “quả thật Lễ Vu Lan đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục con cháu về đạo hiếu, truyền bá những giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc. truyền từ tổ tiên ông bà cha mẹ và thế hệ sau”.
Có phải chúng ta cần thể hiện những tiêu chí cụ thể để không ngừng nâng cao ý thức trách nhiệm của cộng đồng trong việc giữ gìn, phát huy giá trị của lễ hội truyền thống trong đời sống xã hội hiện nay, góp phần làm đậm đà thêm những nét đẹp bản sắc của dân tộc. ?
Quả thật vậy Cộng đồng tại Hải ngoại , tại mỗi địa phương đã cùng nhau chung sức, chung lòng để tô đậm thêm những giá trị văn hóa đó; đặc biệt, chắt lọc, kế thừa và phát huy những giá trị tốt đẹp nhất, và trong phương diện tâm linh có thể nói Lễ Vu Lan đã được các chùa tổ chức hoành tráng kèm theo những bài pháp ngắn gọn để gieo chững nhân tốt vào mọi người
Nhờ có lễ hội Vu Lan được nhắc nhở các thành viên trong gia đình đã tụ họp quây quần bên nhau, thể hiện tình cảm và sự hỗ trợ lẫn nhau bằng cách hô hào khuyến khích thực hành các hành động từ thiện: Tại chùa, các hoạt động phóng sinh, làm phước, bố thí được thực hiện để hồi hướng công đức cho cha mẹ và người thân.
Tóm lại. Lễ hội Vu Lan chính là sự kết tinh của một quá trình tiếp diễn văn hóa và tín ngưỡng lâu dài, bền bỉ, và là sự cộng hưởng các giá trị về mặt lịch sử, phong tục, văn chương, nghệ thuật, là bảo tàng sống về các giá trị tinh thần bao gồm ước mơ, nguyện vọng của cả một cộng đồng hướng về những điều tốt đẹp.
Hãy tham dự Lễ Vu Lan đang được tổ chức tại các chùa để góp phần cầu nguyện chung để tưởng nhớ và tri ân công sinh thành, nuôi dưỡng của cha mẹ, ông bà và còn là cơ hội để mỗi người con đất Việt soi lại mình, nuôi dưỡng niềm tin.
“Vẫn biết Đạo ở trong lòng, không đo bằng hình thức !
Nhưng Lễ Nghi là cách tỉnh thức nhẹ nhàng
“Phương tiện thiện xảo” từ cao tăng đã truyền sang
Hoàn toàn giáo dục khơi mở mà không áp đặt
Tinh tuý đạo Hiếu kính từ lòng tri ân chân thật
Hướng vừa điều tốt đẹp cho văn hoá, cộng đồng
Lễ Vu Lan đặc trưng, xúc động với lễ cài hoa Hồng
Cúng dường chư Tăng sau mùa an cư kiết hạ
để tích lũy công đức, hồi hướng
Hãy tham dự Lễ Vu Lan, cùng
suy ngẫm về giá trị của sự sống,
Làm sao thể hiện tình yêu thương,
đối với hai đấng sinh thành
Phụng dưỡng vật chất, tâm linh,
cung kính thiện lành
Tinh túy trong đời sống thường ngày:
tâm sáng, lòng tịnh !
Đạo lý “uống nước nhớ nguồn”
là cội nguồn sức mạnh nội sinh’
Nam Mô Đại Hiếu Mục Kiền Liên Bồ Tát Ma Ha Tát
Sydney 29/8/2025
Phật tử Huỳnh Phương- Huệ Hương
Total views : 17221201
- English