Ngày Tết Là Dịp Để Quên Hay Để Nhớ?

Bài thơ thứ II:

Đi thăm con
Hôm nay đi thăm con.
Mẹ nấu cho con nồi xôi,
Xách cho con nải chuối.
Mẹ vẫn thương con như khi con còn trong nôi,

Như khi con mới biết ngồi.
Từ quê lên hai ngày đường,
Mẹ nấu cho con nồi xôi,
Xách cho con nải chuối.

Năm mười tám tuổi,
Con nằm xuống ở cái bìa rừng cao-su hẻo lánh này,
Một viên đạn nhỏ đã giết con.
Ngày xưa cha con cũng đã ngã xuống,

Vì một viên đạn đồng nhỏ xíu.
Những viên đạn của hận thù hay vui sướng?
Kẻ thù của con có vui mừng khi bắn trúng con?
Chắc họ được bằng khen thưởng và gắn huân chương?

Con đã làm gì khiến kẻ khác hận thù con?
Con có đau đớn lắm không khi ngã xuống ở cái bìa rừng cao-su hẻo lánh này?
Con có cảm thấy viên đạn xuyên vào da thịt con và hất con ngã xuống?
Mẹ tin rằng con đã nghĩ đến mẹ và thương mẹ trước khi con nhắm mắt!

Con hãy thức dậy với mẹ!
Hôm nay mẹ lại nấu cho con nồi xôi,
Xách cho con nải chuối.
Mẹ vẫn thương con như khi con còn trong nôi,

Tập đi đôi chân còn vấp ngã.
Này con, đường xa chuối đã dập, xôi đã nguội.
Con hãy thức dậy với mẹ!
Con làm gì nên tội?

Để phải nằm xuống ở cái bìa rừng cao-su hẻo lánh này,
Ngày con mười tám tuổi.
Già nua hay lẩm cẩm,
Nghĩ đi rồi nghĩ lại,

Mẹ thương tất cả những ai có con dù là bên này hay bên kia,
Dù họ giàu sang, không nghèo hèn như mẹ,
Dù họ có học, không dốt nát như mẹ,
Nhưng có lẽ họ đều thương con mình,

Như mẹ đã thương con và vẫn còn thương con,
Thương con lúc con vừa biết nói, khi con còn rong chơi.
Này con, hãy thức dậy với mẹ,
Mẹ nấu cho con nồi xôi,

Xách cho con nải chuối.
Đã hơn hai mươi năm mẹ đi thăm con,
Một nấm đất hoang ở cái bìa rừng cao-su hẻo lánh này.
Nếu con còn sống,

Có lẽ mẹ đã được cái diễm phúc đi hỏi vợ cho con,
Con Hai ở đầu xóm thiệt giỏi lại dễ thương.
Nó lấy chồng và lên Sài Gòn từ lâu rồi.
Sao con lại nằm ở đây,

Ngày con mười tám tuổi?
Thương con nhớ tiếng con cười,
Tưởng như những lúc rong chơi sau hè.
Nhớ con tan chợ mẹ về,

Reo vui đón mẹ bờ đê đầu làng.
Một ngày sao ngắn ngủi,
Trời chuyển mưa sụp tối.
Mẹ ra đường đón xe.

Tóc mẹ bạc trắng, dạo này đau yếu luôn.
Nếu còn đủ sức, năm tới mẹ lại đi thăm con,
Nấu cho con nồi xôi, xách cho con nải chuối.
Thôi mẹ về.

Saint-Rémy-Lès-Chevreuse, 23.10.1998

(viết trong lúc đang làm việc tại trung tâm khảo cứu của một công ty dầu khí trong vùng ngoại ô Paris, một năm trước khi về hưu)