Ảnh Hưởng Của Giáo Lý Nhân Quả

A. DẪN NHẬP

Đạo Phật xuất hiện cách đây hơn 20 thế kỷ, trải qua bao cuộc thăng trầm biến thiên của lịch sử, Đạo Phật vẫn mãi mãi là ánh sáng, vẫn mãi mãi là tiếng nói trong trẻo, tươi mát, trẻ trung, khả ái của tình thương và độ lượng. Qua mọi xứ sở và thời đại, Đạo Phật đã khéo léo dùng mọi phương tiện để có thể tùy nghi thích ứng với từng nền văn hóa khác nhau trong từng dân tộc. Càng tiến hóa bao nhiêu, nhân loại càng nhận ra được giá trị long lanh mầu nhiệm trong từng lời dạy của Đức Phật. Bởi lẽ, giáo lý của Đạo Phật đã mang đến cho con người niềm vui và hạnh phúc. Nó không vì mục đích giải thoát tự thân mà vì an vui hạnh phúc cho tha nhân và mọi loài. Giáo lý của Đạo Phật không còn hạn hẹp, thu mình trong một đất nước Ấn Độ cổ đại, mà đã vượt qua muôn trùng không gian và thời gian để đến với con người. Do vậy, để ngọn đèn chánh Pháp được mãi thắp sáng và lưu truyền trong nhân loại, ta hãy lắng nghe lời Phật dạy :“Này các tỳ kheo, hãy lên đường thuyết Pháp vì hạnh phúc, vì an lạc cho chúng sanh, vì lòng thương tưởng cho đời, vì hạnh phúc, vì an lạc cho chư thiên  và loài người”

Cùng trong trào lưu ấy, Đạo Phật đã đến với Việt nam vào những ngày đầu của thế kỷ thứ 2 Tây lịch. Trãi qua hơn 20 thế kỷ, Đạo Phật đã hoà quyện cùng dân tộc Việt nam và đã đem lại cho con người Việt nam, cho đất nước Việt nam suối nguồn an lạc và giải thoát. Đạo Phật đã giúp cho con người Việt nam sống hòa bình và hạnh phúc, giữ gìn đất nước thịnh vượng, giàu bản sắc văn hóa dân tộc. Trên tiến trình đó, ngọn gió từ bi đã mang tinh thần hòa hợp, nhẫn nại, bình đẳng, vị tha… thổi vào đời sống văn hóa sinh hoạt, phong tục, tập quán của dân tộc Việt nam.

Hơn bao giờ hết, giáo lý của Đạo Phật đã được dân tộc Việt nam tiếp nhận một cách dễ dàng bởi tính thiết thực và gần gũi trong đời sống sinh hoạt thường nhật. Tư tưởng triết lý của Đạo Phật đã thấm nhuần tinh thần dân tộc Việt nam. Một trong những giáo lý rất gần gũi với người Việt Nam chính là giáo lý nhân quả. Một giáo lý đã ăn sâu vào hệ tư tưởng của mọi tầng lớp, mọi người dân Việt Nam. Nó không chỉ ảnh hưởng trên lý thuyết thông qua những bài giảng, qua kinh sách mà đã được thể hiện rõ nét qua cách sống, qua ý thức thực hành một cách tự nhiên, trở thành một bản năng vốn có của con người. Thấy được giá trị ấy, với đam mê sở thích tìm hiểu nghiên cứu về những vấn đề văn hóa dân tộc Việt Nam, người viết đã mạnh dạn chọn  cho mình đề tài “Ảnh Hưởng Của Giáo Lý Nhân Quả Trong Đời Sống Văn Hóa Dân Tộc” như một thử thách ban đầu trong công việc tìm hiểu và nghiên cứu sau này. Giáo lý nhân quả tuy đã được nói đến rất nhiều trong các kinh sách, trong những bài viết có giá trị và ý nghĩ sâu sắc của nhiều tác giả khác nhau trong và ngoài nước. Nhưng một lần nữa, người viết muốn được tự mình khám phá thêm nhiều điều mới, nhất là tìm hiểu qua giá trị luân lý đạo đức và ảnh hưởng của giáo lý nhân quả đối với nền văn hóa dân tộc Việt nam. Bởi lẽ, trong xã hội ngày nay, một xã hội có biết bao điều đáng nói. Nơi ấy, con người ta thật khó có thể phân biệt được ranh giới rõ ràng giữa cái thiện và cái ác. Qua đề tài này, người viết muốn cùng mọi người cất lên tiếng chuông cảnh tĩnh, để cùng nhau ý thức và xây dựng cho mình một đời sống lành mạnh nhất.

Trong tập luận văn này, người viết không nhằm mục đích trình bày toàn bộ hệ thống giáo lý nhân quả một cách chi tiết toàn mỹ, mà chỉ đưa ra những khái quát chung về những khía cạnh căn bản nhất để minh họa cho những lý luận sau. Qua đó muốn cho người đọc thấy được những ảnh hưởng sâu sắc nhất của giáo lý nhân quả trong đời sống văn hóa sinh hoạt của con người Việt nam, dân tộc việt nam. Với khuynh hướng trên, trong  đề tài này người viết xin được trình bày qua ba phần chính như sau:

1.   Khái quát về giáo lý nhân quả.

2.   Ảnh hưởng của giáo lý nhân quả trong đời sống văn hóa dân tộc.

3.   Tính nhân văn của giáo lý nhân quả đối với xã hội.

Mong rằng bài viết như là một quá trình tìm hiểu qua những khía cạnh văn hóa mà người viết đã được học tập và tiếp nhận qua bốn năm dưới mái trường Học Viện. Nhân bài viết này, người viết xin được thành kính đảnh lễ và chân thành  tri ân Chư Tôn Đức trong Hội Đồng Học Viện, Chư Tôn Đức, Chư Vị Giáo Thọ Sư trong Ban Giảng Huấn Học Viện Phật Giáo Việt Nam tại Thành Phố Hồ Chí Minh. Nhất là giáo sư  Minh Chi đã tận tình hướng dẫn cũng như cung cấp những tài liệu quí giá để con có thể hoàn thành tốt luận văn này.

Mặc dầu đã cố gắng tập trung để viết, nhưng với kiến thức còn hạn chế và thời lượng cho phép nên vẫn không sao tránh khỏi những sai sót trong quá trình tìm hiểu, nghiên cứu và trích dẫn. Kính mong Quí Bậc Giáo Thọ Sư, Giáo sư hướng dẫn cùng các thân hữu hoan hỷ chỉ giáo.